Door het tijdsverschil, na de vliegreis van tien uur, zijn we al om zes uur lokale tijd wakker. Vanuit ons hotelkamer bed weten we ook direct waarom we dit hotel hebben gekozen. Uitzicht, uitzicht en het uitzicht. De kamer bestaat een groot raam en een groot bed. Met het gordijn open zien we de rivier (Huangpu rivier) vol schepen voorbij glijden. Een brede stroom van honderd boten per uur passeert onder ons. Van grote bulkcarriers tot roeibootjes. Maar vooral duwbakken met slepers. Vracht op weg naar het binnenland of naar de haven, kruipen voorbij. Een continue stroom over deze zijrivier van de grote Yangtze. En hier kunnen we uren zitten, kijken. Slauerhoff zou hier nooit meer weer weg willen. We snuiven de cultuur van een werkstad.
Aan de rechterkant kijken we over de boulevard.. Verspreide groepjes sporten langs het water. Sommige met de normale bewegingen, anderen houden luchtgevechten met zwaarden of met hun vuisten. In de lucht zwaaien van armen en bovenlichamen, hoog springen en de benen uitstoten naar een niet bestaande tegenstander. Continue veranderen ze van hun positie en houding. Een prachtig schouwspel op de brede lichte kade langs donkere rivier.
En we vliegen, na een enorm hotelontbijt, naar buiten om dit van dichterbij te zien en te horen. Op Chinese muziek en onder begeleiding van een leider of juist volledig alleen, staan ze in groepen ochtendgymnastiek te doen. In kleurige glimmende pyjama’s en serieuze blikken zijn ze in zichzelf bezig. En het is geen show voor de tourist want ze zijn in volledige trans.. Ze doen deze bewegingen, waarschijnlijk iedere dag, voor zichzelf of voor het algemene belang, Met hun ogen dicht bewegen, vechten, ze op de muziek of in volledige stilte.
Dans Cultuur in een winkelstraat
Vanaf de rivier lopen we de stad in naar de Nanjing road, de grootste winkelstraat, van de nog slapende stad in Wij zijn zo vroeg dat alle winkels nog dicht zijn. De ochtendgymnastiek is vervangen door dans. Grote groepen chinezen, een taperecorder met klassieke Chinese of westerse muziek. Paartjes welke op deze tijd van de dag, zeer serieus, vrijwel zonder glimlachen ronddraaien in de Cha-Cha of Weense wals. Gekleed in danskleding, pyjama of trainingspak. Strak voor zich uitkijkend, of dit het meest belangrijke evenement van de dag is. Wij zitten op een stenen bankje en kijken toe, knikken meewarig mee met het ritme in deze ochtend rite.
Of traditionele museum cultuur
Maar ons doel, voor deze dag, is people’s park met drie musea, Het eerste is het Shanghai museum, volledig vol met oude kunst uit de chinse cultuur. Vanaf de achttiende eeuw voor Christus tot recente items zoals beelden, munten, potjes, kleding en kalligrafieën, Waarschijnlijk zeer belangrijke en fraaie kunst uit de verschillende dynastieën. Maar voor de leek, zoals wij, is her een wandeling door zalen met nietszeggende, soms fraaie, kunst. Meest opvallende is de leeftijd, toen we in Europa nog in de modder zaten te groeten maakte ze hier al kunst. Maar tweede is dat – voor ons – er weinig vernieuwends is. Omdat zonder uitleg het snuiven aan de oude cultuur, saai en eentonig is.
Daarna het Shanghai urban planning museum. Van de oudheid naar de toekomst. Grote nieuwe wijken, snelwegen, metrolijnen en een enorme containerhaven twintig kilometer uit de kust.. Centraal in het museum is een geweldige grote maquette van de stad over twintig jaar. Een Madurodam van de toekomst. Dit soort toekomstperspectief zien we in Nederland niet meer omdat er geen bouwmeesters als Berlage of Van Eesteren zijn. Een luchthaven op de Noordzee is niet meer als een luchtballon. Dit voelt toch anders, want het wordt getoond als feit.
Het derde museum was het Shanghai contemporary art, maar dat hebben we niet gehaald. Omdat de voeten het niet meer konden dragen. Maar ook de innerlijke mens eiste aandacht. Het is tijd voor een heerlijke lunch. Met een heerlijk wijntje in de prachtige tuin aan een meertje in het park. Met uitzicht over grote lelies waar een rat zich heerlijk zit te poetsen in de warme zon.
Daarna wierook snuiven in de Boeddhistische cultuur
De culturele reis eindigt vandaag in de boeddhistische (Jing’an) tempel. Een half uurtje met een bus, betalen zonder de taal te spreken en .verkeerd uitstappen. Maar dat hoort bij het reizen zonder reisleider. Midden tussen flats van 50 verdiepingen, honderden toeristen, staan de boeddhisten hun wierook op te steken, hun muntjes te offeren en op rode kussens te mediteren. Alsof er stilte en schone lucht is mediteren ze.
Beginnend bij de straatcultuur, via de oudheid en de toekomst eindigen we in de tempel van vrede en rust. Midden tussen hoge gebouwen, glaswanden met metershoge Calvin Klein en Quess reclames ademen we teveel wierook dampen op. Als dit geen cultuur snuiven is?
Seagull on the bunt, Shanghai, 13 October 2011